NNKT – nie każdy tłuszcz jest zły

Przez lata panowało przekonanie, że tłuszcz w diecie wyrządza więcej szkody niż pożytku. Istnieją jednak takie rodzaje tłuszczów, które usprawniają pracę układu nerwowego oraz w dużym stopniu łagodzą przebieg chorób sercowo-naczyniowych. Brzmi nieprawdopodobnie? Wystarczy spojrzeć na NNKT, czyli niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Co powinieneś o nich wiedzieć? Yoush mówimy!

Czym są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe?

Z chemicznego punktu widzenia, NNKT to wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które posiadają w cząsteczce co najmniej dwa wiązania podwójne pomiędzy atomami węgla. Co więcej, położenie tych wiązań w łańcuchu węglowodorowym jest bardzo ważne – liczy się je od końca cząsteczki, czyli tzw. węgla omega. W diecie człowieka największe znaczenie mają kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 i omega-6, ponieważ nasz organizm nie potrafi ich syntezować, dlatego muszą być dostarczane wraz z dietą.

Kwasy omega-3 i omega-6 – budowa

Kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 posiadają ostatnie wiązanie podwójne przy trzecim atomie węgla od końca cząsteczki. Dla zdrowia człowieka szczególne znaczenie ma:

kwas α-linolenowy (ALA);
kwas eikozapentaenowy (EPA);
kwas dokozaheksaenowy (DHA).

Analogicznie, w rodzinie omega-6 ostatnie wiązanie podwójne znajduje się przy szóstym od końca atomie węgla. Do najważniejszych kwasów omega-6 zalicza się:

kwas linolowy (LA);
kwas arachidonowy (ARA).

Yoush w swoim składzie zawiera siemię lniane, które jest jednym z najbogatszych źródeł kwasu α-linolenowego (ALA) – zawiera oraz migdały, których tłuszcz w ponad 25% składa się z kwasu linolowego (LA).

Rola NNKT w organizmie człowieka

Dlaczego spożycie NNKT jest tak ważne? Wchodzą one w skład fosfolipidów błon komórkowych, pełniąc szczególną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego. Badania naukowe wykazały, że kwasy z tej grupy wykazują pozytywny wpływ w przypadku chorób neurodegeneracyjnych oraz zaburzeń psychicznych. Istotne jest również ich odpowiednie spożycie przez kobiety ciężarne i małe dzieci, ponieważ NNKT uczestniczą w prawidłowym rozwoju układu nerwowego i mózgu u najmłodszych.

W zdrowiu człowieka ważne są również związki, które powstają w metabolizmie kwasów NNKT. Pochodne tychże, eikozanoidy, są ważnymi hormonami tkankowymi, które regulują procesy zapalne, reakcje odpornościowe czy krzepnięcie krwi. To właśnie przez udział w produkcji tych związków NNKT wywierają ogromny wpływ na prewencję chorób sercowo-naczyniowych.

Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na NNKT?

Jak wcześniej wspomnieliśmy, NNKT muszą być dostarczane do organizmu wraz z dietą. Według Instytutu Żywności i Żywienia, dzienne zapotrzebowanie na EPA i DHA wynosi 250 mg/dobę i dotyczy ono dorosłych, a także dzieci od 2 roku życia. Jednocześnie wymagane spożycie ALA zostało określone na 0,5% całkowitej energii z pożywienia. Ważne jest również wystarczające spożycie kwasów omega-6 – dzienne zapotrzebowanie na kwas LA u dorosłych nie powinno przekraczać 4% całkowitej energii z pożywienia.

Jeśli mowa o spożyciu NNKT, warto wspomnieć, jak ważna jest prawidłowa proporcja pomiędzy omega-3 i omega-6 – powinna ona wynosić między 1:2 a 1:6. Jest to niezmiernie ważne, ponieważ zbyt duża podaż omega-6, przy niedoborze omega-3, może skutkować nasileniem procesów zapalnych w organizmie.

Źródła kwasów omega-3 i omega-6 w codziennej diecie

NNKT można znaleźć zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Co warto więc spożywać, by odczuć pozytywne skutki związane z podażą tych kwasów?

kwas ALA – siemię lniane, olej lniany, olej rzepakowy, orzechy włoskie;
kwas EPA i DHA – tłuste ryby morskie: łosoś, śledź, sardynka, makrela lub tuńczyk;
kwas LA – orzechy i pestki (migdały, słonecznik, sezam), oleje roślinne, awokado.

Poza siemieniem lnianym oraz migdałami do przygotowania Yousha używany jest także owies, który jest bardzo dobrym źródłem kwasu LA – stanowi on aż 35-38% wszystkich kwasów tłuszczowych tego surowca! Poza tym, owies zawiera także ok. 1.5% kwasu ALA, wspaniale uzupełniając w kwasy omega-3 siemię lniane!

Ciekawią Cię inne tematy?

Zapraszamy do zapoznania się z resztą wpisów na naszym blogu!

Spis piśmiennictwa:

Jarosz, M., Rychlik, E., Stoś, K., Wierzejska, R., Wojtasik, A., Charzewska, J., … & Chwojnowska, Z. (2017). Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia.
Swanson, D., Block, R., & Mousa, S. A. (2012). Omega-3 fatty acids EPA and DHA: health benefits throughout life. Advances in nutrition, 3(1), 1-7.
Abbey, M., Noakes, M., Belling, G. B., & Nestel, P. J. (1994). Partial replacement of saturated fatty acids with almonds or walnuts lowers total plasma cholesterol and low-density-lipoprotein cholesterol. The American journal of clinical nutrition, 59(5), 995-999.
Materac, E., Marczyński, Z., & Bodek, K. H. (2013). Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka. Bromat Chem Toksykol, 46(2), 225-33.