Witaminy – zadbaj o ich prawidłowe spożycie!

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że pierwszą witaminę odkrył ponad 100 lat temu nasz rodak – Kazimierz Funk. Obecnie witaminy są jednymi z najlepiej przebadanych związków chemicznych, a ich właściwości wydają się być nieocenione. Zastanawiasz się czym właściwie są te substancje i czy każdy musi je suplementować? Odpowiedź znajdziesz poniżej!

Czym są witaminy?

Ciężko jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ witaminy są niezwykle różnorodne pod względem budowy chemicznej i właściwości. Co je łączy? Przede wszystkim, witaminy nie są produkowane przez nasz organizm, jednak są niezbędne do jego prawidłowego wzrostu i funkcjonowania

Najpopularniejszy podział witamin

Znany wszystkim podział witamin bierze pod uwagę ich rozpuszczalność. Wyróżniamy więc:

• witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:
  • witaminę A;
  • witaminę D;
  • witaminę E;
  • witaminę K;

• witaminy rozpuszczalne w wodzie:
  • witaminy z grupy B (tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas pantotenowy, pirydoksyna, biotyna, kobalamina);
  • witamina C;
  • kwas foliowy.

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach wykazują zdolność do akumulacji w organizmie, przez co ewentualne przedawkowanie (hiperwitaminoza) może być toksyczne. Do ich wchłaniania z przewodu pokarmowego niezbędny jest tłuszcz, a niektóre choroby układu pokarmowego mogą znacząco zaburzyć ten proces.

Z kolei witaminy rozpuszczalne w wodzie nie kumulują się w organizmie, ponieważ ich nadmiar jest wydalany wraz z moczem. Nie ma więc w ich przypadku ryzyka niebezpiecznych reakcji związanych z przedawkowaniem.

Czy niedobory witamin są częste w naszym społeczeństwie?

Publikacje naukowe wskazują, że u dorosłych, zdrowych Polaków powszechny jest jedynie niedobór witaminy D (nawet u 90%!) oraz witaminy C. Sytuacja wygląda znacznie poważniej u seniorów, którzy z powodu złego stanu odżywienia, dotknięci są często deficytami wielu witamin.

Czy każdy z nas powinien wdrożyć suplementację?

Absolutnie nie jest to konieczne! Dobrze zbilansowana dieta jest w stanie zaspokoić praktycznie całe zapotrzebowanie organizmu na witaminy. Niestety, w rzeczywistości, brak czasu i natłok obowiązków sprawiają, że nasze diety dalekie są od ideału. Po dodatkowe źródło witamin warto sięgnąć w przypadku, gdy Twój jadłospis pozostawia wiele do życzenia, a odczuwasz w ostatnim czasie spadek energii i ogólnego samopoczucia. W przeciwnym wypadku, Twoja dieta najprawdopodobniej pokrywa zapotrzebowanie na witaminy, więc dodatkowe preparaty nie są Ci potrzebne.

Inaczej sprawa ma się z witaminą D. Jest ona syntezowana w naszej skórze pod wpływem promieniowania UV, jednak położenie geograficzne Polski sprawia, że większość społeczeństwa cierpi na niedobory tej witaminy. Według najnowszych wytycznych, od września do kwietnia każda osoba dorosła powinna suplementować witaminę D w dawce 800-2000 IU/dobę. Przy niewystarczającej syntezie tej witaminy w miesiącach letnich oraz u osób po 65. roku życia, zaleca się dodatkową podaż witaminy D przez cały rok. Z kolei u osób otyłych oraz przewlekle chorych, zazwyczaj zaleca się większe dawki.

Dieta roślinna a suplementacja witamin

Wegetarianizm, jak i weganizm z roku na rok cieszą się coraz większą popularnością. Spowodowane jest to nie tylko względami etycznymi, ale także zdrowotnymi. Odpowiednio zbilansowane diety roślinne są bowiem uważane za zdrowe dla osób w każdym wieku, w tym dzieci oraz kobiet w ciąży.

Warto jednak podkreślić, że dieta wegetariańska i wegańska wymagają dodatkowej suplementacji. Badania wykazały, że osoby na diecie roślinnej wykazują znaczne niedobory witaminy B12 i D. Obecnie zaleca się wprowadzenie suplementacji tych związków, w celu uniknięcia rozwoju hipowitaminozy.

Interesują Cię inne tematy?

Zapraszamy do zapoznania się z resztą wpisów na naszym blogu!

Literatura:

1. Jarosz, M., Rychlik, E., Stoś, K., Wierzejska, R., Wojtasik, A., Charzewska, J., … & Chwojnowska, Z. (2017). Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia.
2. https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins
3. Hever, J. (2016). Plant-based diets: A physician’s guide. The Permanente Journal, 20(3), 15-82